Ὁ Καλλίου Λόγος περὶ τῆς Ναυμαχίας

Ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, συνεληλύθαμενconvenimus (παρακ. ὁριστ. ἐνεργ. α' πλ.) — a verbo 'συνέρχομαι', perfectum tempus verbi indicans actionem completam cuius effectus permanent τήμερονhodie (ἐπίρ.) — adverbium temporis, attice pro 'σήμερον' ἐν τῇ ἐμῇ οἰκίᾳ οὐ μόνον εὐωχίας ἕνεκαconvivii causa (γεν. ἑν. + πρόθ.) — constructio praepositionalis causam indicans, ἀλλὰ καὶ τοῦ τιμᾶν τοὺς ἄνδρας τοὺς ἐν τῇ ναυμαχίᾳ ἀνδρείως ἀγωνισαμένουςcertantes (μτχ. ἀορ. μέσ. αἰτ. πλ. ἀρσ.) — participium aoristi medii in accusativo plurali. ἐγὼ μὲν οὖν, Καλλίας ὁ Ἱππονίκου, χορηγὸςchoragus (ὀνομ. ἀρσ. β') — nomen significans civem qui sumptus chori in ludis scaenicis praebebat γενόμενος πολλάκις τῇ πόλει, οὐδέποτε μεγαλοπρεπέστερον ἔργον ἑώρακαvidi (παρακ. ὁριστ. ἐνεργ. α' ἑν.) — perfectum verbi 'ὁράω' ἢ τὴν πρὸς τοὺς Πελοποννησίους ναυμαχίαν, ἣν ὑμεῖς νεωστὶ ἐνικήσατε.

Ἀκούσατε δή, ὦ παρόντες, μῦθόν τινα ὃν οἱ πρόγονοι ἡμῶν παρέδοσαν. Αἰετός ποτε, ὑψηλότατος τῶν πτηνῶν, ἐκαυχᾶτο ὡς οὐδεὶς αὐτοῦ τάχιον πέτεσθαι δύναιτο. τὰ δὲ ἄλλα ὄρνεα φθονοῦντα αὐτῷ συνωμολόγησαν ἀγῶνα ποιεῖσθαι. ἐν δὲ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ ἀγῶνος, πάντων ἑτοίμων ὄντων, μικρὸς στρουθὸς ἔλαθεν ὑπὸ τὰ πτερὰ τοῦ αἰετοῦ ὑποδύς. ἀρξαμένου δὲ τοῦ ἀγῶνος, ὁ αἰετὸς τάχιστα πάντων ἵπτατο, ἕως εἰς τὸ ὕψιστον ἀφίκετο. τότε δὲ ὁ στρουθὸς ἐκπηδήσας ἐκ τῶν πτερῶν, ἔτι ὑψηλότερον ἔπτη. οἱ δὲ κριταὶ τὸν στρουθὸν νικᾶν ἐψηφίσαντο. ὀργισθεὶς δὲ ὁ αἰετὸς εἶπεν· "Οὐ τῇ σαυτοῦ δυνάμει ἐνίκησας, ἀλλὰ τῇ ἐμῇ." ὁ δὲ στρουθὸς ἀπεκρίνατο· "Ἐν τοῖς ἀγῶσιν οὐχ ἡ ῥώμη μόνον, ἀλλὰ καὶ ἡ μῆτις νικᾷ."

Οὕτω καὶ ἡμεῖς, ὦ ἄνδρες, τοὺς Πελοποννησίους ἐνικήσαμενvicimus (ἀορ. α' ὁριστ. ἐνεργ. α' πλ.) — a verbo 'νικάω', significat victoriam obtinere οὐ τῷ πλήθει τῶν νεῶνmultitudine navium (δοτ. ἑν. + γεν. πλ.) — phrasis indicans instrumentum victoriae, ubi 'νεῶν' est genitivi pluralis a 'ναῦς' (navis), ἀλλὰ τῇ στρατηγίᾳ καὶ τῇ τῶν ναυτῶν ἀρετῇ. Θεμιστοκλέους γὰρ στρατηγοῦντος, ἐκεῖνος οὐ μόνον ῥώμῃrobore (δοτ. ἑν.) — vis, potentia corporis; instrumentum actionis ἀλλὰ καὶ δόλῳdolo (δοτ. ἑν.) — astutia, fraus; instrumentum victoriae τοὺς βαρβάρους ἐνίκησεν. οὕτω καὶ νῦν οἱ στρατηγοὶ ἡμῶν τοὺς πολεμίους κατεστρατήγησανarte militari superaverunt (ἀορ. α' ὁριστ. ἐνεργ. γ' πλ.) — verbum compositum a 'κατά' et 'στρατηγέω', significat dolo militari vincere.

ΔεῖOportet (γ' ἑν. ἐνεστ. ὁριστ.) — verbum impersonale significans 'necesse est' οὖν, ὦ φίλοι, μὴ μόνον τὸ σῶμα παρασκευάζεινpraeparare (ἀπαρ. ἐνεστ. ἐνεργ.) — verbum significans 'parare, instruere ad aliquid' πρὸς τὸν πόλεμον, ἀλλὰ καὶ τὴν διάνοιανmentem (αἰτ. ἑν.) — facultas cogitandi, intellectus, mens. οἱ γὰρ συνετοὶ στρατηγοὶ καὶ μετ' ὀλίγων πολλοὺς νικῶσιν, ὥσπερ ἡμεῖς νῦν τοὺς Πελοποννησίους ἐνικήσαμεν. πίνωμεν οὖν πρὸς τιμὴν τῶν ἀριστευσάντωνfortissime pugnantium (μτχ. ἀορ. α' ἐνεργ. γεν. πλ.) — a verbo 'ἀριστεύω', significat 'excellere, fortissime se gerere in bello' καὶ τῆς πόλεως τῆς ἡμετέρας.