Ὁ Γεωργὸς καὶ ὁ Ξένος παρὰ τῇ Κρήνῃ

Ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἀκούσατέaudite (ἀορ. προστ. ἐνεργ. β' πλ.) — forma imperativi aoristi a verbo 'ἀκούω' μου λέγοντοςdicentis (μτχ. ἐνεστ. ἐνεργ. γεν. ἑν. ἀρσ.) — participium praesentis in genitivo, genitivus absolutus cum 'μου' περὶ πράγματος γελοίουridiculi (ἐπίθ. γεν. ἑν. οὐδ.) — adjectivum in genitivo singulari, modificat 'πράγματος' ὃ χθὲς ἐγένετο παρὰ τῇ κρήνῃfonte (οὐσ. δοτ. ἑν. θηλ.) — substantivum in dativo, locus ubi actio fiebat τῇ ἐν τῷ ἀγρῷ.

Στρεψιάδης γάρ, ὁ γεωργὸς ὁ πρὸς τῷ λόφῳ οἰκῶνhabitans (μτχ. ἐνεστ. ἐνεργ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — participium attributivum quod describit agricolam, ἄνθρωπος ἀγροικότατοςrusticissimus (ἐπίθ. ὑπερθ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — adjectivum in gradu superlativo μέν, δίκαιος δέ, πρῲ ἀνέστηsurrexit (ἀορ. β' ὁριστ. ἐνεργ. γ' ἑν.) — aoristus secundus a verbo 'ἀνίστημι' ὥσπερ εἰώθει ὕδωρ ἀρυσόμενοςhausturus (μτχ. μέλλ. μέσ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — participium futuri, indicat propositum actionis. ἐπειδὴ δὲ πρὸς τὴν κρήνην ἀφίκετοpervenit (ἀορ. β' ὁριστ. μέσ. γ' ἑν.) — aoristus secundus a verbo 'ἀφικνέομαι', εὗρεν ἄνδρα καθεύδονταdormientem (μτχ. ἐνεστ. ἐνεργ. αἰτ. ἑν. ἀρσ.) — participium praesentis in accusativo παρ' αὐτῇ, ὃν οὐκ ἐγίγνωσκεν.

"Ὦ οὗτοςheus (tu) (ἐπιφών.) — exclamatio ad aliquem vocandi," ἔφη, "τίς εἶ; τί ποιεῖς ἐν τῇ ἐμῇ κρήνῃfonte (ὀνομ. δοτ. ἑν.) — fons aquae, locus ex quo aqua fluit καθεύδωνdormiens (μτχ. ἐνεστ. ἐνεργ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — a verbo 'καθεύδω', dormire significat ὥσπερ ἐν τῷ σαυτοῦtui ipsius (ἀντων. γεν. ἑν. β' προσ.) — pronomen reflexivum secundae personae οἴκῳ;"

ὁ δὲ ξένος ἐξαίφνηςsubito (ἐπίρρ.) — adverbium temporis, repente vel improviso ἐξεγερθεὶς καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς τρίβωνterens (μτχ. ἐνεστ. ἐνεργ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — a verbo 'τρίβω', fricare vel terere significat προσεκύνησεadoravit (ἀορ. ὁριστ. ἐνεργ. γ' ἑν.) — a verbo 'προσκυνέω', gestus reverentiae, capite inclinato τὸν γεωργὸν καὶ Περσιστὶ εἶπεν, ὧν οὐδὲν ἐμάνθανεν ὁ Στρεψιάδης.

"Ἑλληνιστὶ λέγε, ὦ βάρβαρεbarbare (ὀνομ. κλητ. ἑν.) — appellativum ad hominem non Graecum, peregrinum," εἶπεν ὁ γεωργός. "οὐ γὰρ μάντιςvates (ὀνομ. ὀνομ. ἑν.) — divinus vel propheta qui futura praedicit aut obscura interpretatur εἰμί."

ὁ δὲ ξένος πάλιν προσεκύνησεadoravit (ἀορ. ὁριστ. ἐνεργ. γ' ἑν.) — verbum quod significat gestum corporis reverentialem, praesertim inclinationem vel prostrationem καὶ κακῶς ἑλληνίζωνgraece loquens (μτχ. ἐνεστ. ἐνεργ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — graece loqui, sed hic cum adverbio 'κακῶς' significat male vel imperfecte graeco sermone uti, "ἐγώ," ἔφη, "Ἀρταξέρξης, μέγας ἔμπορος ἐκ Σούσων. χθὲς ἀφικόμηνperveni (ἀορ. β' ὁριστ. μέσ. α' ἑν.) — a verbo ἀφικνέομαι, quod significat pervenire ad locum εἰς Ἀθήνας, ἀλλὰ νὺξ ἐγένετο πρὶν εἰς ἄστυ ἀφικέσθαιpriusquam in urbem pervenirem (πρίν + ἀορ. ἀπαρ.) — constructio temporalis cum infinitivo quae indicat actionem quae non accidit."

ὁ δὲ Στρεψιάδης γελάσαςcum risisset (μτχ. ἀορ. ἐνεργ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — participium aoristi a verbo γελάω (ridere), indicat actionem quae praecedit verbum principale, "ἀλλ' οὐκ Ἀρταξέρξης εἶ," ἔφη, "ἐκεῖνος γὰρ βασιλεύς ἐστι τῶν Περσῶν, σὺ δὲ ῥάκηpannos (ὀνομ. πλ. οὐδ.) — vestimenta detrita et lacerata quae pauperes induunt φορεῖςgeris/fers (ἐνεστ. ὁριστ. ἐνεργ. β' ἑν.) — a verbo φορέω, significat gestare vel portare, praesertim de vestimentis ὥσπερ πτωχόςmendicus (ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — homo pauperrimus qui stipem mendicat."

Ὁ δὲ ξένος τὴν κεφαλὴν κύψαςcum inclinasset (μτχ. ἀορ. ἐνεργ. ὀνομ. ἑν. ἀρσ.) — a verbo κύπτω, significat caput vel corpus inclinare, saepe in signum tristitiae vel humilitatis, "ναί," ἔφη, "οὐκ Ἀρταξέρξης εἰμί. Δαρεῖός ἐστι τὸ ὄνομά μοιnomen mihi (ὀνομ. ἑν. οὐδ. + δοτ. προσωπική) — constructio dativus possessivus, significat 'nomen meum est' καὶ λῃσταὶ πάντα τὰ χρήματά μου ἔλαβον ἐν τῇ ὁδῷ."

Ὁ μὲν οὖν Στρεψιάδης, καίπερ ἀγροικότατος ὤνquamvis rusticissimus esset (μτχ. παρ. μετὰ παραχ.) — participium cum particula concessiva 'καίπερ'; ἀγροικότατος est gradus superlativus, τῆς ξενίας οὐκ ἠμέλησενneglexit (ἀορ. ὁριστ. ἐνεργ. γ' ἑν.) — a verbo 'ἀμελέω', cum genitivo τῆς ξενίας construitur ἀλλὰ τὸν ἄνθρωπον οἴκαδε ἀγαγὼν ἐξένισεhospitio excepit (ἀορ. ὁριστ. ἐνεργ. γ' ἑν.) — a verbo 'ξενίζω', hospitium praebere. μετὰ δὲ τὸ δεῖπνον ὁ ξένος τῷ γεωργῷ μεγάλην σφραγῖδαsigillum (αἰτ. ἑν.) — nomen femininum tertiae declinationis χρυσῆν ἔδειξεν, ἣν ὑπὸ τῷ χιτῶνι ἔκρυπτεν.

Τοιαῦταtalia (ὀνομ. πλ. οὐδ.) — pronomen demonstrativum, saepe ad ea quae antea dicta sunt referens μὲν οὖν, ὦ ἄνδρες, τὰ περὶ τὸν γεωργὸν καὶ τὸν ξένον. περὶ δὲ τῆς σφραγῖδος καὶ τῶν μετὰ ταῦτα γενομένωνeorum quae postea facta sunt (μτχ. ἀορ. μέσ. γεν. πλ. οὐδ.) — participium substantivum, a verbo 'γίγνομαι' εἰς αὔριον ὑμῖν διηγήσομαιnarrabo (μέλλ. ὁριστ. μέσ. α' ἑν.) — futurum verbi 'διηγέομαι', narrare vel exponere, ἐὰν βούλησθε. νῦν γὰρ ὕδωρ οὐκέτι ἔχωaquam non amplius habeo (ἐνεστ. ὁριστ. ἐνεργ. α' ἑν.) — locutio forensis; in iudiciis Atheniensibus aqua e clepsydra fluens tempus dicendi metiebatur.